Tarihçe – İzalev

İZMİR ATATÜRK LİSESİ

1886

İzmir Atatürk Lisesi ailesinin değerli üyeleri, okulumuzun İzmir İdadisi olarak açılış tarihi günümüze kadar 1888 olarak kabul edilmiştir. İAL Eğitim Vakfı olarak yaptığımız bazı çalışmalarda, okulumuzun 1886 yılında açıldığı bilgisine ulaştık ve konuyu bütün olarak inceledik.

Elde ettiğimiz bilgi ve belgeler ile İAL ve İl Milli Eğitim Müdürlüğüne başvurarak konunun incelenmesini ve 1888 açılış tarihinin 1886 olarak düzeltilmesi için gereğinin yapılmasını arzettik.

Vakıf olarak ulaştığımız belgelerden ve Milli Eğitim Müdürlüğü Eğitim Müfettişleri Başkanlığınca hazırlanan raporun sonucundan özet bilgi vermek istiyoruz.

Açılışta okulun adı İzmir İdadi Mektebi iken, İzmir Sultani Mektebi, İzmir Erkek Lisesi, İzmir Birinci Erkek Lisesi , 1942 yılında İzmir Atatürk Lisesi adını almıştır.

Prof.Dr.Melih TINAL’ın yazdığı İzmir Atatürk Lisesi Tarihçesi” kitabında 1884 yılında idadilerin yapımı için toplanan, yeni bir vergi* geliri ile Konak Meydanında Vali Konağı bitişiğinde inşa edilen okulun 23 Temmuz 1886 tarihinde açıldığı genişçe anlatılmaktadır.
İzmir Erkek Lisesi Prof.Dr. Rauf BEYRU’nun 19.Yüzyılda İzmir’de Yaşam” adlı kitabında da 23 Temmuz 1886 yılında okulun açıldığı ve yapılan tören**, tüm detayları ile anlatılmaktadır.İstanbul’da Fransızca yayınlanan “Stanboul” adlı gazetenin 28 Temmuz 1886 günlü nüshasında İzmir’de ilk defa açılan idadinin haberini detaylı bir şekilde vermiştir. Bu gazeteye Fransa Milli Kütüphanesi BNF Gallica arşivlerinden ulaşılmıştır.

Prof.Dr.Sadiye Tutsak tarafından yazılan “İzmir’de Eğitim ve Eğitimciler, 1855-1955” adlı kitapta kitapta 148.sayfada okulun inşaatının 1885’te başlanıp 1886 yılı Temmuz ayında açıldığı belirtilmektedir.
İzmir Ahmet Priştina Kent Arşivi ve Müzesinde bulunan, İzmir’de çıkan Hizmet Gazetesinin 24 Kasım 1886 günlü nüshasında idadinin dört ay önce 23 Temmuz 1886’da açıldığı yazmaktadır.
İzmir Atatürk Lisesinin açılışı ile ilgili Resmi, tarihi kaynak vakfımızın yaptığı araştırmada belirtilen Aydın Vilayeti 1887 yılı Salnamesidir. Bu konuda açıklamalar Aydın Vileyeti’nin 1888,1889,1890 yıllarındaki salnamelerinde de yer almaktadır.
İzmirli araştırmacı yazar Yaşar ÜRÜK 2020 yılında yayınladığı “İzmir İdadisinden, İzmir Erkek Lisesine” adlı makalesinde İzmir İdadisinin 1886 yılında, İzmir Hükümet Konağı yanında eğitime başladığını ifade etmektedir.*Tarım Alanlarında Mahsül Vergisi.
** Müslüman ve Gayri Müslim din adamlarının katılımıyla

1887 yılında Menemen, Karaburun, Urla gibi tarım yapılan bölgelerdeki halkın İzmir’de açılan İdadi mektebinin kendi çocuklarının da yararlanabilmesi için okulun yatılı olması talep edilmiş. Bunun üzerine 1888 yılında devlet kararı ile 75 yatılı öğrenci için okula düzenleme yapılarak, zaten eğitime devam edilen idadinin yeniden açılışı yapılmıştır.

Yukarıda açıklanan belgelerin incelenmesi ile İzmir Atatürk Lisesi’nin eğitime başlama tarihinin 1888 yılı yerine Temmuz 1886 olarak düzeltilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Bu tarihten önce İzmir’de Amerikalıların, Fransızların, Rumların, Ermenilerin kız ve erkek öğrenciler için liseleri mevcuttu. Milli Eğitimimizin bilinenden iki sene önce başlamış olmasının belgelendirilmesinin önemli olduğunu düşünüyoruz.

Ebediyen var olsun İzmir Atatürk Lisesi.